Tự tin - mất tự tin - xây dựng tự tin - Phần 2

Tôi hiểu rằng trong chúng ta khi gặp thất bại, hoặc thất bại nhiều lần… cũng dần dần mất tự tin. Như tôi chia sẻ với các bạn câu chuyện của mình ở Tự tin - mất tự tin - xây dựng sự tự tin - Phần 1. Tôi mở công ty kinh doanh ban ngày, ban đêm đi dạy tiếng Anh. Tôi cũng đi từ tự tin, rồi mất tự tin… rồi lại gầy dựng lại long tự tin. Và cũng may thay trong quá trình trải nghiệm, tôi đã tìm ra những nguyên lý vừa tâm lý lẫn có cơ sở khoa học để xây dựng lòng tự tin.

Vậy những nguyên lý đó là gì? Làm sao để chúng ta đạt được sự tự tin? Tôi thiết kế model 4C rất dễ nhớ: Core value (hệ thống giá trị); Competence (khả năng, kiến thức); Communication (khả năng giao tiếp); Conditioning (rèn luyện tinh thần)

1. Core Value:

Xác định rõ niềm tin và hệ thống giá trị cốt lõi của mình
Chúng ta xây đựng lòng tự tin từ trong ra ngoài. Từ bên trong bạn thì bạn phải hiểu rõ giá trị của bản thân mình là gì? Điều gì quí giá và có giá trị với bạn? Điều gì dù có chết bạn cũng không bao giờ đánh đổi? Nếu tôi yêu vật chất và những sản phẩm hàng hiệu, thì tôi sẻ tự tin hơn khi tôi dùng những hàng hiệu, và sẻ mất tự tin nếu tôi không có những thứ đó trên người. Nếu tôi tôn thờ sự xuất sắc thì tôi sẻ cảm thấy tự tin khi tôi làm tốt công việc, trau dồi khả năng chuyên môn của mình… Không có giá trị nào đúng hay sai. Chỉ có một điều duy nhất mà bạn nên nhớ là giá trị đó phải là giá trị chân thật của bạn, chứ không nên bị áp đặt hay ảnh hưởng bởi xã hội và môi trường chung quanh.
Nếu tiền tài vật chất không nằm trong hệ thống giá trị tối cao của bạn, thì không có nhiều vật chất vẫn không ảnh hưởng đến lòng tự tin của bạn. Bạn hãy suy gẫm và quyết định một giá trị cốt lõi cho chính mình.
Vậy giá trị cố lõi của bạn là gì? Điều gì làm bạn sẽ sống chết với nó, vì nó?

2. Competence:

Nâng cao kiến thức, khả năng, kỹ năng và thái độ cam kết
Competence= Knowledge + Skills/Ability+ Attitude
Khả năng, kiến thức và kỹ năng của bạn sẽ được nâng cao khi bạn không ngừng luyện tập, học hỏi và trải nghiệm. Bạn có thể nâng cao competence qua sách báo, đọc viết, đi học, tập huấn rèn luyện kỹ năng, tham gia vào môi trường kích thích học tập, suy nghĩ và hành động. Bạn không cần bắt đầu với một điều gì to lớn vĩ đại. Bạn hãy bắt đầu với những mục tiêu nho nhỏ, những hành động nhỏ, thói quen đơn giản hàng ngày. Chính những gặt hái thành công nho nhỏ sẽ tạo momentum, tạo đà, tạo bệ phóng và dần tích lũy một nền tảng tự tin to lớn.
Ví dụ bạn không nghĩ tiếng Anh của bạn đủ lưu loát để bắt đầu một câu chuyện với một người nước ngoài. Bạn chỉ thụ động nói chuyện khi có người nước ngoài chủ động đến hỏi bạn trước. Nói chung, bạn chưa đủ tự tin để bắt đầu một cuộc đối thoại…Và bây giờ bạn muốn thay đổi. Bắt đầu từ hôm nay, mỗi khi gặp một anh Tây, bạn sẽ chủ động tiếp cận anh ta nói to “ Hello! How are you doing today?”. Cứ nói vậy đi, rồi chuyện gì tiếp diễn sẽ tiếp tục xử trí sau. Bạn hãy thử xem, bạn sẻ thấy một thay đổi nhỏ, nhưng bạn sẽ rèn luyện kỹ năng ứng xử nghe và nói tiếng Anh, đồng thời bạn sẽ đạt dần dần được sự tự tin trong quá trình trải nghiệm.
*** Nhớ đừng cầu toàn, đừng bao giờ đợi cho đến khi mình hoàn chỉnh tuyệt đối, biết hết tất cả… ngày ấy sẽ không bao giờ đến!!!
*** Nhớ nếu có tài giỏi, năng khiếu mà không có thái độ cam kết luyện tập thường xuyên, thì cũng vô nghĩa.

3. Conditioning: Rèn luyện tinh thần

Trong não chúng ta có khoảng 300,000 dây thần kinh chuyển tải và kích thích tiết ra serotonin. Serotonin điều khiển cảm giác hạnh phúc, hãnh diện, được tôn trọng. Serotonin thúc đẩy chúng ta làm việc hay cống hiến hết mình cho gia đình, hay người quản lý, người lãnh đạo, “cho Đảng và Nhà Nước” :-) của mình để xứng đáng lòng mong đợi, kỳ vọng và yêu thương. Cá nhân thiếu serotonin dễ bị bệnh trầm cảm, rối loạn hành vi, bị lôi cuốn vào hoạt động quấy phá tiêu cực …như muốn tham gia băng đảng, ISIS … để được cảm giác mình làm điều vĩ đại, được hãnh diện với đồng bọn, được tôn trọng và gây chú ý. Đặc biệt nhất là serotonin được các nhà khoa học cho cái tên “ Confidence Molecule” (phân tử Tự Tin). Có nghĩa là serotonin đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình hình thành cảm giác tự tin.
Để kích serotonin- Bạn học cách đánh lừa bộ não của mình. Dùng suy nghĩ và năng lượng tích cực để giúp bạn tự tin. Ví dụ trước một bài thuyết trình, buổi thương lượng, bạn cảm thấy căng thẳng, sợ thất bại và thiếu tự tin. Bạn nhắm mắt lại và ….. Đọc thêm: Thất bại - làm gì để đừng lên khi bạn thất bại? 

• “ Reflecting on high past moments/ achievements/ experiences”.Hồi tưởng lại một ký ức/ trải nghiệm/ thành quả rất cao hay tuyệt vời trong cuộc đời. Hồi tưởng như một đọan phim chiếu chậm.
• Nếu không có kỷ niệm nào thì bạn có thể tưởng tượng một điều bạn mơ ước trong đầu cũng thật sống động với màu sắc, âm thanh, hương vị... Hành động này sẽ giúp kích thích rất nhiều serotonin vì bộ não chúng ta không phân biệt được sự kiện thật hay ảo/ tưởng tượng.
• Hướng dẫn bài tập “feeling gratitude” (cảm thấy biết ơn). Bạn nhắm mắt lại , hãy nghĩ đến một điều mà bản thân vô cùng biết ơn. (có thể một điều rất nhỏ, hay lớn tùy bạn). Hành vi này cũng giúp kích thích serotonin, đặc biệt khi bạn bị stress, buồn và thất vọng. Lượng serotonin sẽ đưa bạn trở lại trạng thái cân bằng.
• Vitamin D trong ánh nắng mặt trời cũng kích thích tiết ra serotonin đáng kể. Các hoạt động outing, huấn luyện vừa outdoor lẫn indoor sẽ rất hiệu quả gây hạnh phúc, teamwork tình yêu đồng đội, tự tin và thúc đẩy hành động.

*** Thường xuyên tiêu diệt những tư tưởng tiêu cực và yếm thế. Theo đo đạc của khoa học thần kinh và tâm lý, con người chúng ta trong một ngày có hơn 80% là suy nghĩ tiêu cực. Vì sao? (sẽ có một bài về cách làm sao tiêu diệt ý nghĩ tiêu cực vào tuần sau)